Wanneer iemand in een boek iets tegenkwam dat hij niet begreep, dat zette hij er een kruisje voor. wanneer andere uitleggers er ook niet uitkwamen dan werd dat als een “crux interpretum”, een kruisje van de uitleggers aangeduid. Toen eenmaal René Descartes in 1637 een wiskunde had ontwikkeld waarin x de grote onbekende was in vergelijkingen was daarmee het lot van 4 eeuwen scholieren bezegeld: zij moesten x gaan zoeken. Soms kregen scholieren vrijstelling hiervan wegens beperkte geestelijke vermogens, zij werden dan aangeduid als “alpha’s”. dit is mogelijk ook de oorsprong van de handtekening van ongeletterden, de X. Tegenwoordig heeft de politiek weer besloten dat x moet worden gezocht en worden alle leerlingen aan deze kwelling onderworpen. Tegelijkertijd blijkt het analfabetisme te zijn teruggedrongen. Is daar een causaal verband aan te wijzen?
In de meetkunde sinds dezelfde Descartes staat x voor de horizontale as, in combinatie met y en z vormt het een driedimensionaal systeem. In zekere zin is onze beperking tot het denken in drie dimensies met de keuze voor de drie laatste letters van het alfabet vastgelegd. Of dit de bedoeling was van Descartes staat niet vast, toch is het veelzeggend.
De x fungeert ook op andere manieren als de grote onbekende, behalve in het Engels, waar x vaak in afkortingen wordt gebruikt als vervanger voor Christ. Christmas wordt Xmas, Christian wordt Xian, met dezelfde toepassing ook voor gelijkklinkende woorden, bijvoorbeeld Xtal voor Crystal. X kan ook staan voor cross, bijvoorbeeld xing voor crossing, kruispunt.
Toen Wilhelm Röntgen een onbekende straling ontdekte die dwars door vaste stoffen heen kon gaan maar wel op fotografische film sporen achterliet noemde hij deze X-straling. In het Engels heet Röntgenstraling nog altijd X-ray.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten
Reacties zijn welkom. Houd je aan de gewone regels van algemeen fatsoen. Anonieme reacties worden (meestal) verwijderd.