Is er wel genoeg voedsel? - goede raad van 4000 jaar oud

"Heel raak, maar toch mis!" Dat waren mijn gedachten toen SGP-fractievoorzitter van der Staaij het voorbeeld van Jozef uit de Bijbel aanhaalde, die ervoor zorgde dat in de 7 goede jaren graan werd opgeslagen voor de 7 slechte jaren die zouden komen.

Van der Staaij paste dit toe op het verminderen van de staatsschuld. Nu ben ik het helemaal met hem eens, dus ik wil het niet hebben over het aflossen van de staatsschuld.
Wat ik hier wil aankaarten is de grenzeloze zorgeloosheid waarmee we op de afgrond af denderen. Begin jaren '80 werd het begrip 'nucleaire winter' geïntroduceerd. Een atoomoorlog, zelfs een beperkte waarbij minder dan 1% van de kernwapens daadwerkelijk zou worden ingezet, zou leiden tot een hoeveelheid roet in de atmosfeer waardoor de temperatuur op aarde extreem zou dalen. Na een aantal jaren zou dat weer herstellen, maar vooral de eerste maanden, waarin de zomer in de gematigde streken temperaturen rond het vriespunt zou vertonen, zou het mislukken van alle oogsten veroorzaken. De Engelse televisiefilm "Threads" of de documentaire "On the 8th day", beide uit 1984, tonen de verwoestende gevolgen van zo'n ramp.
Uiteindelijk is er sindsdien veel gedaan om zo'n doemscenario te voorkomen. "Zoiets zal niet gebeuren", denkt men, "laten we ons maar vooral zorgen maken over het opwarmen van de aarde". Maar zo onwaarschijnlijk is zo'n ramp op wereldschaal niet.
Wat maar weinig mensen beseffen is dat 100 kernbommen al genoeg zijn om een nucleaire winter te veroorzaken. Een kernoorlog tussen India en Pakistan kan dus al catastrofale gevolgen hebben voor de hele wereld. Mocht Iran kernwapens krijgen dan is het, gezien alle dreigementen van het regime, niet onwaarschijnlijk te achten dat het op een gegeven moment tot een kernoorlog met Israël komt. Dit zijn al 2 scenario's met een nucleaire winter als gevolg.

Verder wordt vaak vergeten dat we al een nucleaire winter hebben gehad, namelijk in 1816. Op 10 april 1815 barstte namelijk de vulkaan Tambora op het eiland Soembawa uit. Het gevolg was dat 1816 de geschiedenis inging als het jaar zonder zomer. Het leidde tot vreselijke hongersnoden wereldwijd, soms met alleen scherp gestegen voedselprijzen, maar elders met mensen die alleen nog gras te eten hadden. De grote expansie in de VS naar het westen is toen begonnen. De enige herinnering die mensen er nu nog aan hebben is dat in 1816 het verhaal van Mary Shelley's "Frankenstein" met alleen maar regen en storm.
Niet alleen mensen kunnen een nucleaire winter veroorzaken, het kan ook een natuurlijke oorzaak hebben. We kennen de rampenfilms waarin kometen de aarde willen verwoesten (gelukkig weet Bruce Willis dit op het laatste moment te voorkomen), maar er zijn genoeg kandidaten voor supervulkanen die net zo'n zware uitbarsting geven als de Tambora in 1816 - of nog zwaarder.

Waar het mij om gaat is: als de wereld een jaar lang geen voedsel kan produceren, wat zijn dan de gevolgen?

Er zijn redelijk nauwkeurige schattingen van de hoeveelheden voedsel die op dit moment beschikbaar zijn. Een betrouwbare bron is "Circle of Blue". In een grafiek is daar te zien dat de wereldvoedselvoorraad genoeg is voor 75 tot 100 dagen.

Ik besef dat het erg kort door de bocht is, maar de ervaring leert dat de wereld niet goed in staat is gezond om te gaan met schaarste. De gevolgen zullen het eerste merkbaar zijn voor de allerarmsten, vervolgens ontstaat er strijd over wie de voorraden zich mag toe-eigenen, die strijd vermindert de hoeveelheid voedsel, maar leidt doordat er slachtoffers worden gemaakt ook tot een reductie van het aantal monden dat te voeden is. Na een wereldwijde crisis waarbij een substantieel deel (waarschijnlijk in de orde van grootte van enkele tientallen procenten) van de wereldbevolking omkomt lukt het na het jaar zonder zomer weer om voldoende voedsel te produceren.

In datzelfde jaar zal de bedoeling van het Bijbelse verhaal over Jozef worden begrepen en zal er een organisatie in het leven worden geroepen om te voorkomen dat ooit weer de wereld Russisch roulette speelt met de voedselvoorziening door een voorraad van slechts enkele maanden aan te houden. In goed Nederlands: als het kalf verdronken is dempt men de put.

Uitgebrande graanloods in Flevoland, 370 ton gerst ging verloren

Nogmaals: ik waardeer de oproep van het SGP-kamerlid de staatsschuld te reduceren, maar het probleem met geld is dat het geen echte waarde heeft. Wanneer er geen voedsel is om te kopen kun je je geld niet opeten. Geld kun je wel uitgeven voordat je het hebt verdiend, maar je kunt geen voedsel eten dat nog niet is geproduceerd.

Mijn conclusie is: Kees van der Staaij, roep de wereld (te beginnen bij Nederland) op tot de wijsheid van Jozef, en zorg dat er wereldwijd voedselvoorraden worden aangelegd "eer dat de kwade dagen komen en de jaren naderen van welke gij zeggen zult: ik heb geen lust in hen" (een stukje wijsheid van de zoon van David).