Deze oorlog gaan we verliezen

Meestal houd ik wel van een stevige aanpak, maar nu is een grens overschreden. Volgens politici zou het beter zijn wanneer jihadi's in Syrië sneuvelen, "dan hoeven wij hen niet meer te berechten".
Als ik zoiets lees slaat mij de schrik om het hart. Want het gaat hier om centrale begrippen van de moderne democratische rechtsstaat.

1. Broederschap Sinds het einde van de 18e eeuw is het verbindende element in de internationale rechtswereld het broederschap van alle mensen. We worden gelijk en in vrijheid geboren, en ieder mens hoort zich tegenover zijn medemens dienovereenkomstig te gedragen. De politiek lijkt echter te hebben gekozen voor de versimpeling van de varkens uit Animal Farm: alle dieren zijn gelijk, maar sommige dieren zijn gelijker dan andere dieren.
2. Rechtstaat De basis van de rechtstaat is dat de rechter bepaalt wie schuldig is en welke strafmaat daarbij hoort. Tot het moment waarop de rechter iemands schuld vaststelt wordt ieder geacht onschuldig te zijn. Bij jihadi's wordt die rechtsregel opeens losgelaten. Eenmaal vertrokken naar Syrië ben je schuldig verklaard, is de doodstraf opgelegd en mag ieder willekeurig persoon de jihadi doden. Los van de vraag of de doodstraf wel een plek mag hebben in een democratische rechtstaat worden de rechten van de verdachte hier op een afgrijselijke manier geschonden. De jihadi die een geweldloze bijdrage levert door het helpen van onschuldige slachtoffers wordt op één hoop gegooid met de jihadi die onschuldigen onthoofd, zonder dat ook maar één moment aandacht is geweest voor de mogelijk terechte motieven of ontlastende omstandigheden.
3. Waarden Het beginsel van de rechtvaardige oorlog houdt in dat de waarden die verdedigd worden het hoogste offer, te weten dat van mensenlevens, waard zijn en dat de gebruikte middelen in een gerechtvaardigde verhouding staan tot het te bereiken doel. Concreet houdt dit in dat wie oorlog voert een duidelijk en bereikbaar doel voor ogen moet hebben dat significant beter is dan de huidige situatie.
4. Hoop Een wezenlijk begrip hierbij is "hoop". Er moet een veilig land achter de horizon zijn waar ons een toekomst wacht die zo goed is dat de weg daarheen zelfs mensenlevens mag kosten. Een maatschappij die jongeren loslaat en verzucht dat het maar beter is wanneer die jongeren niet levend terugkeren is een maatschappij zonder hoop. Wanneer wij geen duidelijke normen en waarden hebben die we met hart en ziel uitdragen, ook bij mensen die zich vijanden noemen van die normen en waarden, dan zijn we een maatschappij zonder hoop geworden. Dan kunnen we alleen maar jaloers zijn op jongelui die iets gevonden hebben dat zo waardevol is dat ze er zelfs voor willen sterven. Want waar leef je voor wanneer het niet de moeite waard is om ervoor te sterven?
5. Geloof Uiteindelijk draait het om de vraag: "Waar geloven we in?" Ietsisme is geen voldoende antwoord op deze vraag. Het moet om heel concrete zaken gaan. Het grote probleem van de 21e eeuw is het vinden van een antwoord op de vraag die al in de 18e eeuw werd gesteld: wat houden we over wanneer we het christendom afschaffen? Een samenleving zonder godsdienst is een levensgevaarlijk experiment. Fascisme, stalinisme en Maoïsme zijn 20e-eeuwse voorbeelden van hoe afschuwelijk mis het kan gaan met atheïstische experimenten. Is de verzuchting dat jihadi's maar beter in Syrië kunnen sneuvelen het begin van het einde voor onze samenleving?